پیش نشست نقد ساختاری حقوق بشر

سومین پیش نشست از سلسله پیش نشست های دانشگاهی مرتبط با «نخستین کنفرانس بین المللی حقوق بشر شرق» با موضوع نقد ساختاری حقوق بشر برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، این پیش نشست به میزبانی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

در ابتدا دکتر محمد حسینی، دبیر علمی جلسه، با زیر سوال بردن وضعیت کنونی حقوق بشر در جهان و تاثیر آن بر روابط بین الملل، موضوع اصلی جلسه را آغاز کرد.

در ادامه، دکتر سجادی پور، استاد دانشکده وزارت امور خارجه به عنوان مجری، با ارائه یک طبقه بندی، بحث را به دو بخش تقسیم کرد: الف) تلقی های واگرا از حقوق بشر، ب) وجود بازیگران متعدد در این حوزه. حقوق بشر، از جمله دولت ها، سازمان های غیر دولتی و افراد.

سجادی پور گفت: اگرچه در ابتدا یعنی در سال 47 گفتمان حقوق بشر با حضور چند دولت بزرگ غربی آغاز شد، اما ادامه و گسترش این اندیشه در انحصار دولت های غربی باقی نماند. حقوق بشر به تدریج رشد و توسعه یافت و جایگاهی هژمونیک در روابط بین الملل پیدا کرد، به طوری که امروزه شاهد فعالیت دولت های شرقی مانند چین و یا برخی از دولت های آفریقایی و آمریکای لاتین مانند آفریقای جنوبی و برزیل در این زمینه هستیم.

وی افزود: این نشان می دهد که گفتمان حقوق بشر بیش از گذشته در روابط بین الملل جایگاه پررنگ تری پیدا کرده و به بخش مهمی از سیاست خارجی دولت ها تبدیل شده است.

استاد وزارت امور خارجه ادامه داد: مهمترین حوزه حقوق بشر مربوط به بازیگران و فعالان این حوزه است که همواره به طور خاص در انحصار دولت ها بوده است، اما این روند در روابط بین الملل در چنین شرایطی رشد کرده است. به طوری که اکنون افرادی نیز در این زمینه فعال هستند و حتی دولت ها را به چالش می کشند که نمونه آن را می توان در فعالیت دانشجویان و افراد غیردولتی در آمریکا در قبال جنگ غزه مشاهده کرد.

سجادی پور ادامه داد: تاثیر سازمان های مردم نهاد در این زمینه را نمی توان نادیده گرفت چرا که در حال حاضر حدود بیست تا سی سازمان مردم نهاد در زمینه موضوعات مختلف حقوق بشری گزارش می دهند.

وی در تحلیل خود از وضعیت کنونی حقوق بشر و تفاوت های ایجاد شده در این دوره نسبت به سال 1947 گفت: چین، هند، آفریقای جنوبی و کشورهای آمریکای لاتین مانند برزیل در حال حاضر حتی ادعای مالکیت در حوزه حقوق بشر دارند و هستند. تلاش برای ایفای نقش مسلط در این زمینه و این نشان می دهد که کشورهای غربی تنها بازیگران این عرصه نیستند و حتی در حال از دست دادن موقعیت هستند و نمونه اخیر آن در سخنرانی اخیر نتانیاهو در سازمان ملل دیده می شود. سردرگم و عصبانی از مشروعیت زدایی رژیم صهیونیستی توسط نهادهای حقوق بشری.

سجادی پور در ادامه تصریح کرد: نمی توان انتظار داشت که حقوق بشر دچار دگرگونی ناگهانی و تحولی چشمگیر در اجرای حقوق بشر شود، اما از آنجایی که این روند با درک و مطالبات ملت ها نیز مرتبط است، معمولاً در یک فرآیند زمان بر رخ می دهد. اما نمی توان ناامید بود زیرا برخی از تحولات اخیر مانند قطعنامه تبعیض نژادی کمیته 3 سازمان ملل متحد و موارد مشابه نشان می دهد که چشم انداز حقوق بشر در آینده نزدیک با چشم انداز قابل توجهی همراه خواهد بود. تغییر می کند.

در ادامه جلسه حجت الاسلام والمسلمین دکتر رنجقر از اعضای هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) به عنوان منتقد با انتقاد از وضعیت موجود و لزوم برون رفت از این وضعیت، گفت: انسان کنونی حقوق، به ویژه در نظم نهادی و سازمانی، در حالت استاندارد دوگانه قرار گرفته است و بیشتر به عنوان ابزاری سیاسی، به ویژه توسط برخی دولت های غربی، مورد استفاده قرار می گیرد تا اینکه به دنبال حمایت از حقوق باشند. ملت ها

وی بیان کرد: یکی از مهم ترین چالش های شرایط کنونی ارائه تفسیرهای خاص حقوقی و سیاسی از رویدادهای حقوق بشری توسط برخی دولت های غربی به ویژه آمریکاست که بزرگترین ناقضان حقوق بشر را از هرگونه پاسخگویی و مجازات معاف می کند. و حتی به طرز متناقضی به نسل کشی و جنایات سازمان یافته مشروعیت می بخشد!

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) یادآور شد: نیاز به بازتفسیر در حقوق بشر بیش از هر زمان دیگری احساس می شود و لازم است صدای تنوع فرهنگی، حقوق ملت های محروم و حتی اندیشه تمدن های بزرگ کهن به گوش برسد. در این زمینه شنیده شود.

در پایان این نشست، دکتر محمد ستوده آرانی، رئیس دانشکده مطالعات تاریخی، سیاسی و منطقه ای دانشگاه باقرالعلوم(ع) این سوال را مطرح کرد که آیا می توان گفتمان چپ در مورد حقوق بشر را نیز جدی گرفت. گفتمان حقوق بشر وی سپس نکاتی را در مورد گفتمان اسلامی درباره حقوق بشر و ابعاد مختلف آن بیان کرد.

این نشست به عنوان سومین پیش نشست از سلسله پیش نشست های نخستین کنفرانس بین المللی حقوق بشر شرق، ساعت 14 روز پنجشنبه 13 مهرماه در تالار شهید بهشتی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد. دفتر بین الملل دانشگاه باقرالعلوم(ع) با همکاری انجمن علمی فلسفه حقوق این دانشگاه میزبان این نشست بود.